Renk Uzayları

Renk uzayları renkleri tanımlamak için kullanılan matematiksel modellerdir. Renk uzayları, bütün renkleri temsil edecek şekilde oluşturulur. Renk uzayları 3D olarak tasarlanır. Çünkü Renkmetri biliminin temelini oluşturan Grassmann'ın birinci kanununa göre bir rengi belirlemek için birbirinden bağımsız üç değişkene ihtiyaç vardır. Renklerin renk uzayındaki yerleri bu değişkenlere göre belirlenir. Her renk uzayının kendine özgü biçimde renk oluşturma için bazı standartları vardır. Renk uzayları oluşturulurken bir başka renk uzayına doğrusal yada doğrusal olmayan yöntemlere dönüşüm yapılabilmelidir.

Farklı renkli görüntüleme ve işleme cihazları farklı renk uzayları kullanılır. Renk uzayları genel olarak cihaz bağımlı ve cihaz bağımsız renk uzayları olarak iki gruba ayrılır. Cihaz bağımlı renk uzaylarında rnekler cihazın özelliklerine bağlıdır. Cihaz bağımsız renk uzayları ise CIE (Uluslararası Aydınlatma Komisyonu) tarafından geliştirilen ve bütün renk ölçümünü sağlayan yani renkmetride kullanılan uzaylardır.

Aşağıdaki şekilde yaygın olarak kullanılan renk uzayları görülmektedir.

RGB Renk Uzayı

Bu renk uzayı Red Green Blue yani kırmızı, yeşil ve mavi renklerin baş harfi ile adlandırılmıştır. Renkler bir küp olarak tanımlanır bu tanımla sayesinde 3 değişkenli bir dizi elde edilir. Bu dizi elemanları olan hücreler yani pikseller, bir rengi tutabilmek için 3 renk olan kırmızı, yeşil ve mavinin belirli yoğunlukta karıştırılması ile elde edilen renk kodunu tutarlar.

RGB Renk uzayı bilgisayar monitörleri, tarayıcılar ve katodik televizyon tüpleri gibi cihazlarda kullanılır. 

CMY Renk Uzayı

CMY renk uzayı çıkarmalı renk karışım yöntemi yardımıyla birim küpte renklerin tanımlanmasıdır. Cyan, magenta ve sarı CMY renk uzayının eksenleridir. Bu sistem toplamalı renk karışımı yönteminin yani RGB renk uzayının tamamlayıcısıdır. Bunun anlamı CMY renk uzayını oluşturan iki bileşenin karışımıyla RGB renk uzayını oluşturan bir bileşenin elde edilmesidir. 

CMY renk uzayı özellikle renkli baskı ve çoğaltma alanlarında, renkli yazıcılarda ve çizicilerde kullanılır. 

HSV Renk Uzayı

HSV renk uzayının renk adı (H: hue), doygunluk (S: saturation) ve değer (V: value) dir.  Renk adı, bir rengi ötekilerden ayırt eden niteliktir. Bu ayrım rengin çeşidine veya tonuna göre yapılır. Doygunluk, bir rengin, aynı değerdeki bir renkten ayrım derecesidir. Renksel duymuşlukta denir. Değer, açık bir rengi koyu bir renkten ayırt etmekte kullanılır. HSV renk uzayının geometrik şekli altıgen konidir. RGB renk küpünün diogonal çizgi boyunca iki boyutlu projeksiyonudur. Toplamalı (RGB) ve çıkarmalı (CMY) ana renkler altıgenin köşelerinde yer alır. 

HLS Renk Uzayı

Renk uzayının bileşenleri renk adı (H:hue), değer (L: lightness) ve doygunluk (S: saturation) dur. Tetronix Şirketi tarafından geliştirilmiştir. HSV renk uzayına benzer. Renk adı ve doygunluk bileşenleri HSV renk uzayındakiyle aynı anlamdadır. Değer, bir renk türünün açıklık-koyuluk ayrımlarını belirlemekte kullanılır. HLS renk uzayının şekli ikili altıgen koni şeklindedir.

HSI Renk Uzayı

HSV renk uzayına alternatif olarak geliştirilmiştir. HSV renk uzayının bileşenleri renk adı (H:hue), doyhunluk (S:saturation) ve yoğunluk (I:intensity) dir. Yoğunluk, bir renk için gözdeki etkisi en zor tanımlanabilen konudur. Aşağıdaki şekilde renk uzayının geometrik şekli verilmiştir. Yoğunluk değeri, koninin tepesi olarak düşünülen siyahtan olan vektörel uzaklıktır.